100 praktische tips voor ouders met kinderen die thuis leren

Arja Kerpel

Redactielid wij-leren.nl l Projectleider bij Wij-spelen.nl

Geplaatst op 14 maart 2020

Thuisonderwijs

Hoe kun je de dag op een zinvolle manier invullen, als je kind thuis is? In dit artikel geven we allerlei suggesties, om ouders te ondersteunen.

Enkele algemene opmerkingen

Kinderen leren veel van spelen. In dit artikel geeft Bertine van den Oever antwoord op de vraag: Hoe stimuleer ik het spel van mijn kind? Als je kinderen urenlang leuke gezelschapsspellen spelen, dan is dat óók heel leerzaam. En als je kleuter fijn speelt met de poppen of autootjes: prachtig!
Goede kans dat je partner vanuit huis werkt. In dat geval kan het handig zijn – als je de ruimte ervoor hebt – om een werk- en een speel-leerzone af te spreken. Dat geeft kinderen duidelijkheid én vrijheid, en voorkomt irritatie. Zo kun je rust in huis creëren. Kijk bijvoorbeeld ook eens bij het artikel "Hoe houden we het gezellig?"
Vraag niet teveel van jezelf, je hebt immers de rol van ouder en niet die van leraar. Machiel Karels schreef een nuancerend artikel hierover: Het mag wel wat kalmer aan in het onderwijs.
Voor alle dikgedrukte woorden in dit artikel geldt dat je ze kunt zien als zoektermen voor internet / Pinterest.
Zie deze pagina als een groeidocument; we vullen de pagina doorlopend aan met nieuwe ideeën. Blijf op de hoogte via onze maandelijkse nieuwsbrief.
Als je onderwijstermen tegenkomt die vragen oproepen, kijk dan eens bij de korte uitleg van deze 450 onderwijsbegrippen.

Dagplanning en ritme

Op school zijn kinderen gewend aan dagritmes. Het ene kind heeft dit meer nodig dan een ander. Elk kind is daar anders in, en elke ouder kent zijn kind het beste. Hier tref je een leuk overzicht met 42 dagritmekaarten voor thuis.
Het kan handig zijn om een dagindeling aan te houden. Bijvoorbeeld op de ochtend basisvakken; aan het begin van de middag zaakvakken en daarna creatieve vakken. Met royale pauzes en genoeg tijd om te spelen. We hebben een gratis download van een leeg dagschema gemaakt. Tip: als je hem lamineert, kun je elke dag dezelfde gebruiken en wissen aan het einde van de dag.
Oudere kinderen kunnen eenvoudig zelf een planning maken, bijvoorbeeld in Word.
De onderstaande planning is ook als Word-bestand beschikbaar.

Buitenspelen

Allereerst geen vak, maar wel iets heel belangrijks: buitenspelen. Nu kinderen niet meer op het schoolplein buitenspelen, is het goed om ze extra buiten te laten spelen. Buitenspelen heeft veel voordelen, zoals het bewegen, het positieve effect op de concentratie, weerstand en de aanmaak van vitamine D. Uit onderzoek van Jantje Beton blijkt dat kinderen zich vrolijk en blij voelen nadat zij een tijdje buiten hebben gespeeld (75%). Daarnaast voelen zij zich ook vaak sterk en gezond (48%). Kinderen vinden fietsen, klimmen & klauteren en zelfverzonnen spelletjes het leukst om te spelen. (Onderzoek Jantje Beton, 2018).

Op de site van Jantje Beton staan 93 speeltips voor buitenspelen.

Stoepkrijt opent een wereld aan spelmogelijkheden en creativiteit. Denk aan een stoepkrijtschaduw, stoepkrijtkunst, stoepkrijtspelletjes of kijk eens bij deze stoepkrijt ideeën.
Springtouwen of elastieken. Op Youtube staan verschillende voorbeelden van hoe je kunt elastieken. Zoekterm: ‘elastieken spelletje’. Is je kind alleen, dan kun je het elastiek ook tussen twee stoelen doen.
Bowlen met flessen. Vul de flessen met water (eventueel verschillende soorten kleurstof), pak je bal en bowlen maar.
Voor kinderen is het goed om te spelen met sensomotorisch materiaal zoals zand.
Voor buitenspelen en activiteiten buitenshuis gelden de richtlijnen en adviezen van het RIVM en de Rijksoverheid.

Lezen

Wat is er leuker dan voorgelezen worden? Wij hebben allerlei sites met luisterboeken voor je op een rij gezet.
Voor jonge kinderen zijn deze memories van klanken en letters leuk en leerzaam.
Heel veel leerkrachten benadrukken het belang van lezen. Je kunt dit stimuleren door een leesbingo, of door leeskilometers bij te houden.
Voorlezen is altijd een goed idee. Speel het verhaal na, of maak een knutselwerk. Ook oudere kinderen vinden het vaak nog érg leuk om voorgelezen te worden.
Het mooiste is als ouders zelf voorlezen. Kan dit niet, dan zijn de prentenboeken op YouTube een goed alternatief.
Ook een win-win-idee: opa of oma laten voorlezen via Skype of Facetime.
Podcasts met kinderverhalen luisteren.

Taal

Paul Filipiak geeft een groot aantal tips voor het stimuleren van taal.
Op ons Pinterest bord hebben we allerlei ideeën voor taalspelletjes verzameld.
Taalpuzzels zijn er in alle soorten en niveaus. Kinderen kunnen ze oplossen, maar ook zelf online een woordzoeker maken.
Taalspelletjes zijn leuk en leerzaam tegelijk. Bijvoorbeeld het taal dobbelspel.
Samen rebussen bedenken of oplossen.
Een alfabetwandeling maken. Maak een wandeling en schrijf bij elke letter van het alfabet dingen die je tegenkomt.
Woordenspringen. Krijt met stoepkrijt letters op de stoep. Bedenk een woord en spring het. Probeer een record aantal woorden te springen. Of als je samen bent: laat de ander raden welk woord je springt. Hier zijn ook varianten op te bedenken, bijvoorbeeld met getallen.
Schrijf een brief naar je klasgenootje.
Bedenk een interview voor je opa en/of oma. Bel ze op via Skype of Facetime.
Dit is een mooi moment om spellen zoals Scrabble uit de kast te pakken.

Praktische tips - Ouders

Rekenen

Rekenen is een veelzijdig vak. In de kerndoelen gaat het naast de basissommen ook over maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur.

Dolf Janson geeft tips voor thuis rekenen en licht toe welke rekenaspecten je op een laagdrempelige manier kunt stimuleren als ouders.
Kijk eens op ons Pinterest bord met leuke praktische ideeën voor rekenen.
Programmeren is erg leerzaam. Je leert onder anderen logisch denken en vooruit denken. Dat kan gratis, al vanaf 6 jaar bij Studio.code.org, ScratchJr en Scratch.
Je kunt nu logisch nadenken oefenen met de Bever Thuis Oefenwedstrijd.
Schaken is ook heel zinvol voor de denkontwikkeling van kinderen. Dat kan ook op afstand, met opa of oma via Facetime of Skype.
Tafels oefenen is belangrijk. Maak een hinkelbaan met de tafels, want al springend leer je beter rekenen.
Voor kleuters is een leuke activiteit: kraak de legocode.
Plattegronden tekenen. Bijvoorbeeld van je kamer of het huis. Oudere kinderen kunnen dit op schaal doen.
Koken en bakken; dat is dus rekenen, begrijpend lezen én veel plezier bij elkaar.
Rekenen in het Land van Okt. Daar hebben de mensen geen tien, maar acht vingers. Hun telsysteem ziet er dus heel anders uit.

Geschiedenis en Aardrijkskunde

Duik in de geschiedenis van je woonplaats. Wat is er allemaal gevonden? Zoek het uit op www.archeologieopdekaart.nl of kijk hoe je de omgeving is veranderd via www.topotijdreis.nl. Verwerk de informatie in een muurkrant, poster of tijdlijn.
Een lapbook maken is een leuke activiteit om inhoudelijke lesstof te verwerken in een creatief product. Dit kan ook al met kiene kleuters.
Maak een mini-atlas. Oudere kinderen kunnen dit via www.piktochart.com.
Op de Belgische site www.klascement.net staan veel ideeën, evenals op basisonderwijs.online.

Natuur

Op dit Pinterest bord vind je leuke activiteiten voor in de natuur.
10 groene tips voor thuis vind je in dit artikel.
Beekse Bergen verzorgt een Safari voor thuis.
Doe eens een natuurspeurtocht of natuurbingo met je kinderen.
Proefjes.nl is een website met eenvoudige proefjes om kinderen vanaf 8 jaar op een leuke manier kennis te laten maken met natuurkunde, scheikunde en biologie.
Of natuurkundige proeven voor oudere leerlingen, Engelstalige video's.
De natuur intrekken met je verrekijker, loep, planten- en dierengids. Tientallen tips voor kinderen van Natuurmonumenten.
Fotograferen in de natuur. Deze foto’s kun je thuis dan weer bewerken. Kijk hier voor het bewerken van foto's.
Samen in de tuin werken. Kijk bijvoorbeeld eens bij deze 10 tips voor gemakkelijk te kweken planten voor kinderen.
Of wil je meedenken over een oplossing voor het plastic probleem? Kijk dan bij de Dopper Changemaker Challenge Junior.

Praktische tips - Samen naar buiten

Puzzelen

Een legpuzzel maken. 5- of 6-jarigen kunnen doorgaans puzzels van zo’n 50 stukjes. Als dat lukt, kunnen ze 100 stukjes proberen. 7-jarigen kunnen een puzzel van 200 stukjes. Voor kinderen van 8 of 9 is 500 stukjes een mooi aantal. Vanaf een jaar of 10 kunnen kinderen aan de slag met een puzzel van 1000 stukjes.
Zelf een puzzel maken: een puzzel sjabloon printen en daarop tekenen.
Sudoku’s oplossen. Er zijn ook eenvoudige varianten voor jonge kinderen, zoals een kleuren sudoku.

Creativiteit

Een kaart knutselen en versturen naar oudere en/of eenzame mensen.
Knutselen met kosteloos materiaal, bijvoorbeeld een schoenendoos. Laat iets bedenken wat ze kunnen combineren met hun eigen speelgoed: een garage, een barbiehuis, een kamer in je huis. Alles komt van pas: restjes behang, vloerbedekkig, etc. Een kijkdoos kan ook.
Knutselen met looseparts
Knutselen met brooddeeg.
Teken een stripverhaal.
Handletteren.
Origami.
Op YouTube staan tutorials om te leren tekenen of haken.
Team Talento! is een mooie site met meer dan duizend activiteiten voor het ontwikkelen van creatieve talenten.

Praktische tips - Ouders creatief

Spelen

Loose parts zijn ook erg leuk om mee te spelen.
Zelf een spel maken. Bijvoorbeeld ‘Wie is het’ met beroepen of dieren.
Gezelschapsspellen spelen. Dat is goed voor de sociale vaardigheden en executieve functies.
Lego is en blijft leuk én goed voor de creativiteit. Pinterest staat vol inspirerende voorbeelden, ook voor meisjes.
Combineer speelgoed, bijvoorbeeld kapla met auto’s. Dat biedt nieuwe mogelijkheden en verrijkt het spel.

Muziek

Een muziekinstrument knutselen.
Samen muziek luisteren. Ook leuk: een muziekinstrumenten bingo tekenen en dan een video kijken. Voor liefhebbers van klassieke muziek is het project AllofBach een aanrader.

Op de computer

Het is goed om de schermtijd te beperken. Als kinderen dan op een device gaan, zijn er verschillende leerzame opties:

Een website maken. Hier zijn verschillende gratis kindvriendelijke opties voor.
Een presentatie maken, bijvoorbeeld op prezi.com.
Een quiz maken, bijvoorbeeld via kahoot.com.
Een stopmotion video maken met je lego, barbies, etc. Hier zijn verschillende gratis apps voor.
Foto’s bewerken.
Een vreemde taal leren, bijvoorbeeld via Duolingo.com. Je kunt Engels en Duits leren vanuit het Nederlands. Bij de andere talen is Engels de stamtaal.
Educatieve filmpjes, bijvoorbeeld via schooltv.nl.
Er zijn ook veel educatieve apps. Meester Sander heeft hier een Top 100 van gemaakt.
Dit is ook een mooi moment om op typeles te gaan.
Op de site 2d3dgratis wordt heel veel gratis, Nederlandstalige, software aangeboden. Ook met trainingen erbij, zodat kinderen het zelf kunt leren.

Algemene tips van leerkrachten

Sluit aan bij interesse van je kind.
Geef ruimte voor creativiteit, en kauw niet alles voor.
Op de site briljantonderwijs.nl staan opdrachten voor kinderen die wel van uitdaging houden.
Als je kind zich even verveelt, is dat geen probleem. Het kan nuttig zijn.
Voor kinderen is het ook heel zinvol om jou af en toe te helpen. Hier zie je wat kinderen per leeftijd kunnen doen.

Suggesties van anderen

De site Leerdoelenvideo's heeft meer dan 300 instructievideo's verzameld om leerlingen van groep 1 tot en met 8 uitleg te geven voor de vakken taal en rekenen.
Meester Sander gaat in op tools voor afstandsleren.
Ook Poco.nu geeft tips voor onderwijs op afstand.
De kleuteruniversiteit heeft verschillende blogs geschreven met tips voor thuis:
- Spelen en leren, met onder andere een dagschema voor kleuters.
- Spelen en leren met duplo.
- Spelen en leren met papier en dozen.
- Spelen, leren en bewegen.
- Tips voor de dagelijkse routine.
- Wat vertel je kinderen over het Coronavirus?
- Zelfstandig spelen is een must
Ingrid Flik heeft ook een lijst gemaakt, met onder andere werkbladen.
Eduapp heeft enkele suggesties gedaan voor apps.
Juffrouw Femke geeft suggesties voor educatieve websites voor groep 5 t/m 8.
Juf Bianca heeft een lijstje met tips voor thuisonderwijs aan kleuters.
Mamaliefde heeft ook een blog geschreven met mogelijkheden.
Speelotheek Harlekino geeft een lijstje met tips voor spelen en leren.
Heutink heeft een mooie pagina ingericht met tips voor thuis leren.
Eva Talitha Heusinkveld geeft tien basistips voor rust en structuur.

Tot slot:

Om leraren bewuste en onderbouwde keuzes te laten maken in de manier waarop ze hun onderwijs vormgeven, heeft het NRO een pagina over afstandsonderwijs ontwikkeld. Op deze pagina vinden leraren een overzicht van betrouwbare kennis uit onderzoek over o.a. digitale onderwijsvormen, afstandsleren en zelfregulering.

Praktische tips - Samen stoepkrijten